Những người “tay làm, hàm nhai”: Đời thợ hồ

Trong thời buổi kinh tế thị trường hiện nay, để có cơm ăn áo mặc, những người lao động chân tay như thợ hồ phải lăn lộn với công việc, thậm chí chấp nhận hiểm nguy và tai nạn nghề nghiệp luôn rình rập. Song điều đọng lại sau công việc nhọc nhằn của thợ xây ấy là một cuộc sống bình dị không hề bon chen toan tính. Họ mưu sinh bằng sức lao động chân chính của mình.

Kỳ 1: Đời thợ hồ

Thợ hồ “vị thành niên”

Em Hoàng Văn Tùng (quê ở xã Hải Bình, Tĩnh Gia, Thanh Hóa), hiện đang ở cùng với anh trai số 1046 đường 30/4 phường 11 Vũng Tàu. Ở quê, Tùng mới học hết lớp 5, nhà nghèo nên Tùng bỏ học vào nhà anh trai làm ăn.

Em Hoàng Văn Tùng chân trần xách hồ giữa trưa nắng.

Theo Tùng thì “ở quê em, không thể làm gì được tháng năm trăm ngàn đồng, ngoại trừ đi dã (đi dã tiếng Tĩnh Gia là đi nghề, tức là đi biển đánh cá). Nhưng sức em yếu, không thể kéo dã được” (lời Tùng nói). Ban đầu, thương em, người anh trai “để chú ở nhà trông cháu cho anh chị đi làm”, song chỉ được ba tháng, Tùng phải đi làm phụ hồ để phụ giúp anh chị tiền điện nước, tiền nhà vì “thêm người thêm tiền, miệng ăn núi lở”.

Hàng ngày em phải dậy sớm từ 4 giờ sáng để phụ giúp chị dâu dọn hàng bán rau, giúp anh trai bơm gas (anh trai Hoàng Văn Ninh, bán gas ở cửa hàng gas Phước Long), 7 giờ em đến nơi làm việc. Công việc thợ hồ cực nhọc và không có công đoạn, nên việc gì Tùng cũng làm. Lúc trộn hồ xúc cát, lúc khiêng vữa khuân gạch, lúc đào móng quét vôi… nói chung Tùng phải làm từ A đến Z, không ngơi tay nghỉ chân trừ lúc ăn cơm. Khi tôi đến, Tùng đang hì hục trộn hồ giữ trưa nắng chang chang đầu không mũ, chân không dép. Thân hình nhỏ thó của Tùng như thêm còng xuống, em cố sức hai tay xách hai xô hồ chạy phăng phăng móc vào ròng rọc cho người khác kéo lên tầng trên.

- Sao em không đi học? Tôi hỏi.

- Tiền đâu mà học. Nhà em đông người 4 gái 3 trai, ở quê ăn còn chưa đủ nữa là học. Biết chữ là khá lắm rồi. 
- Ngày em làm được bao nhiêu tiền công?
- Quân bình 80.000. Nếu tăng ca thì hơn trăm ngàn.
- Làm hồ mà có tăng ca? 
- Nói tăng ca cho oai, chứ làm đêm đó anh. Em chẳng biết có tương lai thế nào, nhưng phải làm để có ăn và tồn tại. Ở với anh trai chị dâu, tuy không phải thuê nhà, nhưng cũng phải đóng tiền ăn, tiền điện nước. Tháng tiết kiệm sáu bảy trăm là giỏi lắm rồi.

Nghề nào cũng quí

Cùng làm hồ với Tùng, có anh Nguyễn Văn Đỉnh quê Nam Định. Đỉnh “khoe”, do đã học trung cấp xây dựng  ở Ninh Bình, nên chủ thầu tin tưởng cho làm thợ cả kiêm đốc công. Với 180.000 đồng/ngày, Đỉnh liên tục đứng trên giàn giáo cao để xây, hoặc tô (ngoài Bắc gọi là trát tường) quên cả giờ giấc.

Em Trần Thế Công, 15 tuổi với công việc đổ bê tông nặng nhọc.

Tranh thủ thời gian nghỉ trưa, ăn cái bánh mì kẹp thịt mua từ sáng, Đỉnh lại leo lên giàn giáo tô trát. Trong cái nắng hầm hập, mồ hôi toát ra như tắm, Đỉnh cởi trần trùng trục tay cầm bay thoăn thoắt tô, miệng “chỉ đạo” tốp thợ hồ làm nhanh tiến độ. Anh tâm sự: “Làm nghề thợ hồ cực lắm nhưng rất vui. Anh biết không, sức dài vai rộng như em không có nghề ổn định thì kiếm tiền nhanh nhất là làm hồ. Từ khi ở Vũng Tàu có bão số 9 tháng 12 năm 2006, đời sống thợ hồ bọn em được cải thiện. Nếu năm 2006, chỉ 40.000 đến 50.000 đồng/ngày công đối với phụ, thì năm nay lên 120.000 đến 160.000 đồng/ngày đối với thợ chính, còn phụ hồ bét cũng ngày trên dưới 100.000. Nghề này cực nhọc, nhất là từ khi tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu không cho xây nhà trên đất nông nghiệp, thợ hồ bỏ dần làm việc khác nên nhiều khi họ gọi không “đào” đâu ra thợ”.

- Với tiền công như vậy liệu có đủ chi phí cuộc sống? Và tương lai nữa, không lẽ cả đời làm hồ?

- Nếu chỉ nuôi mình em thì “dư xăng” (ý nói dư sống), song em còn phải gửi về quê để phụ giúp gia đình, nuôi em ăn học. Ngoài tiền thuê nhà ăn uống, điện, nước, cũng để dành vài ba trăm phòng thân chứ. Nghề thợ hồ cực nhọc lại không có tương lai. Biết là thế song không làm thì lấy gì để ăn, để sống. Đời thợ hồ bạc bẽo như vôi, ế vợ anh ơi. Con gái bây giờ kén lắm.

Trai thợ hồ lại lấy gái phụ hồ thôi. Khi lấy vợ em sẽ kiếm việc khác làm”. Anh Hoàng Văn Phước, chủ thầu các công trình xây dựng nhà cho biết: “Nghề thợ hồ chỉ hợp với đàn ông con trai, song vì miếng cơm manh áo hàng ngày, nhiều chị em phụ nữ cũng làm nghề này. Chị em chủ yếu làm phụ, chùi gioong (miết đường chỉ gạch lát nền), sơn nước. Tuy không nhiều tiền, không sang như nghề khác, nhưng nó đã nuôi sống họ hàng ngày, nhất là những ngươi chân ướt, chân ráo mới từ quê vào, thì làm thợ hồ là phù hợp. Ở chỗ tôi, có cả sinh viên nghỉ hè, bộ đội nghỉ phép cũng làm hồ để kiếm thêm thu nhập”.

Nghề nào cũng cao quí, trân trọng. Mỗi người có một nghề nghiệp khác nhau, song có lẽ thợ hồ là nghề tương đối cực nhọc. Ở các thành phố như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Vũng Tàu… đều có những người thợ hồ thợ điện đến từ nhiều miền quê khác nhau, mức tiền công và đời sống của họ cũng khác nhau. Song điều đáng quí ở những người thợ chuyên xây nhà ấy, là biết chấp nhận và yêu quí công việc đang làm. Bởi họ hiểu, nghề nào cũng quí, người nào việc ấy, đó là sự phân công lao động xã hội công bằng.

Bài và ảnh: Mai Thắn
g